ارزش و اهمیت خردورزی و رشد عقلانی(3)
#شفیعی_مطهر
ویژگی های انسان خردمدار
راه
تعمیق فعالیت های هر شهروند ، ژرف نگری و خردورزی است . روایات بی شماری
ویژگی ها و صفات خردمندان و ژرف نگران را تبیین و تشریح می کند .
تعدادی از این ویژگی ها و نشانه ها عبارت است از :
1 – زبان خردمند پشت قلب و قوه ادراک اوست و دل احمق پشت زبان اوست .
« لِسانُ العاقِلِ وَراء قَلبِهِ وَ قَلبُ الاَحمَقِ وَراءِ لِسانِه » ( نهج البلاغه)
2 – خردمند کسی است که زبان خود را از غیبت نگاه دارد .
« اَلعاقِلُ مَن صانَ لِسانِهِ مِنَ الغَیبه» ( امام موسی کاظم علیه السلام)
3 – خردمدار دروغ نمی گوید ، اگرچه دلخواه او باشد .
« اِنَّ العاقِلَ لایکذب وَ اِن کانَ فیهِ هَواه » ( اصول کافی ، ج2)
4 – عاقل کسی است که ریشه هوای نفس را به نیروی عقل و خرد از دل برکند .
« اَلعاقِلُ مَن قَمَعَ هَواهُ بِعَقلِهِ » ( غررالحکم ، ج2 ، ص 162)
5 – خردورز کسی است که در هنگام خشم و خوشی و ترس ، مالک نفس خود باشد .
« اَلعاقِلُ مَن یَملِکُ نَفسَه اِذا غَضَبَ وَ اذا رَغب وَ اِذا رَهَب » ( غررالحکم)
6 – خردگرا کسی است از تجربه های خود و دیگران پند می آموزد و نادان کسی است که مطالب گوناگون فریبش می دهند .
« اَلعاقِلُ مَن وَعَظته التَّجارِب وَ الجاهِلُ مَن خَدَمَتهُ المَطالِب »
7 – تجربیات تمام ناشدنی است و شخص خردمند همواره از راه تجربه در صدد افزایش عقل خویش می باشد .
« اَلتَّجارب لا تنقضی وَ العاقِلُ مِنهُ زیادَه » ( غررالحکم ، ج 1 ، ص 397)
8 – خردمحور نفس خود را فروتن می دارد و بزرگ می گردد و نادان خود را بزرگ می شمارد و به همین سبب خوار و زبون می شود .
« اَلعاقِلُ یَصنَعُ نَفسَه فَیَرتَفِع وَالجاهِلُ یَرفَعُ نَفسَه فَیصنع »
( غررالحکم ، ج1 ، ص 178)
9 – عاقل کسی است که از آلوده شدن به گناهان خودداری می کند و از عیب ها پرهیز می نماید .
« اَلعاقلُ مَن تورع عن الذُّنوب و تنزّه من العیوب » (امام علی علیه السلام )
10 – عقل گرا کسی است که بر هوا و هوس خود چیره شود و آخرت خود را به دنیا نفروشد .
11 – فقط خردمندان ، بندگان پرستشگر خدا هستند .
« اِنَّ العاقل بِطاعه الله العقلاء » (پیامبر اکرم «ص»)
12 – عاقل ترین مردم کسی است که در برابر حق فروتنی کند .
« در برابر حق فروتنی کن ، تا عاقل ترین مردمان باشی .»
( امام موسی کاظم علیه السلام)
13 – بالاترین مرتبه خردمندی آن است که انسان نفس خود را بشناسد .
( امام رضا علیه السلام)
14 – هر کس اهل اندیشه و تفکر باشد ، برای او هر چیزی عبرت است .
« مَن کانَت لَهُ فِکرَه فَلَهُ فی کُلِّ شَیء عِبرَه» .
مقدمتان گلباران در گاه گویه های مطهر telegram.me/amotahar
