سخن مطهر

عاشورا؛تبلور عزت و کرامت انسان 

بخش دوم

عزت در لغت و اصطلاح 

#سیدعلیرضاشفیعی_مطهر

«عزت »در لغت به معنای عظمت و بزرگواری و ارجمندی و ارج و سرافرازی آمده است . شیخ بهایی علیه الرحمه می گوید :

عزت اندر عزت آمد ای فلان

تو چه جویی زاختلاط این و آن

گر تو خواهی عزت دنیا و دین

عزلتی از مردم دنیا گزین

در منتهی الارب فی لغه العرب ،« عزت» در مقابل« ذلت» و به معنای« ارجمندی و شدت »است .

راغب اصفهانی لغت شناس پرآوازه قرآن کریم« عزت »را از ریشه « ارض عزار » به معنای زمین سخت و نفوذناپذیر می داند و آن حالتی است که انسان را از مغلوب شدن باز می دارد .

« عزت نیز به معنای توانایی و در مقابل ذلت آمده است » .

فقیه دامغانی با توجه به کاربرد کلمه عزت و مشتقات آن در قرآن کریم ، این معانی را برای آن بیان کرده است :

1- عظمت و بزرگی 

2- جمعیت و اختلاف 

3- غلظت و صلابت 

4- سخت و دشوار 

5- تقویت کردن 

6- غلبه

7- المنع ( محکم و استوار ) .

علامه طباطبایی می گوید : عزت به معنای قاهر غیر مقهور و غالب غیر مغلوب اختصاص به خداوند عزوجل دارد؛ زیرا که غیر او محتاج و حتی مالک نفس خویش نیست مگر این که خدا به او رحم کند و از عزت خویش چیزی به او ببخشاید همچنان که به مومنین عزت داده است .

در یک تحلیل روشن در متون دینی به دست می آید که حقیقت عزت در درجه نخست قدرتی است که در دل و جان انسان ظاهر می شود و او را از خضوع و تسلیم و سازش در برابر طاغیان و یاغیان باز می دارد؛ قدرتی که با داشتن آن هرگز اسیر شهوات نمی شود و در برابر هوی و هوس سر فرود نمی آورد .  قدرتی که او را به مرحله نفوذناپذیری در برابر « زر » و « زور » و « تزویر » ارتقاء می دهد و این قدرت نیز از ایمان به خدا و عمل صالح سرچشمه می گیرد و از این جهت است که در بعضی از متون تفسیری آمده است که: 

« عزیز به معنای قدرتمندی است که شکست ناپذیر است؛ هم توانایی ارایه آیات بزرگ را دارد و هم در کوبندة تکذیب کنندگان است . »

ادامه دارد...