راه توسعه از کجا آغاز می شود؟
قصه پنجاهم / قصه های شهر هرت
در
زمان سلطنت اعلی حضرت هردمبیل دو نظریه پرداز تحلیل گر درباره چگونگی
ایجاد تحول و دگرگونی در جامعه شهر هرت با یکدیگر بحث و گفت وگو داشتند.
اولی قدرت مدار و بر این باور بود که:
«سرآغاز
ایجاد هر تحولی در هر جامعه،کسب قدرت است. هر جامعه انسانی آن گاه متحول
می شود و راه ترقی و رفاه را می پیماید که مردم طی انقلابی خونین پادشاه
ستمگر و خودکامه را سرنگون و یک رژیم حکومتی دموکراسی و انقلابی را بر سر
کار بیاورند.پس از به دست آوردن قدرت سیاسی و نظامی و تحکیم حاکمیت،در آن
صورت همه کارها رو به راه می شود و مردم روی رفاه و خوشبختی را می بینند.»
اما نظریه پرداز دومی فرهنگ اندیش بود و بر این اعتقاد پای می فشرد که:
«مترقی
ترین افکار هم تا به صورت یک فرهنگ در متن و بطن جامعه نهادینه
نشود،ماندگار نمی شود.یک جامعه توسعه یافته متشکل از انسان های توسعه است.
بنابراین هر حرکت توسعه محور باید از پایین ترین لایه های اجتماعی آغاز شده
و روشنگران جامعه با کارهای فرهنگی عمیق بکوشند ضمن تربیت انسان های توسعه
یافته ،جامعه ای توسعه یافته بسازند.در این صورت دیگر هیچ حاکم زورگو و
خودکامه ای نمی تواند سلطه جائرانه خود را بر گرده مردم توسعه یافته تحمیل
کند.»
یکی
از پندارهای واهی و ارزش های خرافی آن جامعه برتری حقوقی مرد بر زن
بود.مثلا هیچ زنی حق نداشت در خیابان ها و معابر دوش به دوش شوهرش حرکت
کند، بلکه همیشه باید دو سه قدم عقب تر از او راه برود.
روزی
آن دو نظریه پرداز در حال گفت و گو از خیابانی می گذشتند.زن و شوهری را
دیدند که طبق معمول همه زوج ها زن حدود دو سه قدم عقب تر از شوهر حرکت می
کرد. آنان نزد شوهر رفتند و بعد سلام و احوال پرسی ،علت این کار را
پرسیدند. مرد صراحتا پاسخ داد:
«خوب
! بدیهی است که زن حق ندارد پا به پای شوهر حرکت کند!شما مگر نمی دانید که
حقوق زن به پای مرد نمی رسد.اصلا زن چه ارزشی دارد که بخواهد دوش به دوش
مرد راه برود. مگر من مرد نیستم! که دوش به زنم راه بروم؟! من مردم! من
غیرتمندم!من آبرو دارم! و... »
آن دو کمی به نگاه کردند و نومیدانه خداحافظی کردند و رفتند.
با
این وضعی که در شهر هرت حاکم بود ،این دو نفر نظریه پرداز نیز چون هزاران
نفر از روشنفکران شهر هرت مهاجرت کرده و به دیار فرنگ رفتند.
سال
ها گذشت.مردم شهر هرت سرانجام از طلم حاکم بر جامعه خود به ستوه آمدند و
ناگزیر طی انقلابی خونین و سخت رژیم خونریز هردمبیل را سرنگون کردند و به
جای آن افرادی ظاهرالصلاح و خوش رفتار را سر کار آوردند.
وقتی
خبر این انقلاب به فرنگ رسید،شهروندان مهاجر شهر هرت دسته دسته به وطن
برگشتند و کوشیدند تا آرمان های قلبی خود را تحقق بخشند .
این
دو نفر نظریه پرداز قصه ما نیز با همین امید به وطن برگشتند.روزی از
خیابانی می گذشتند و با هم گفت و گو می کردند.وقتی با هم بحث می کردند
،مردم را هم می نگریستند.ناگهان به نکته ای جالب برخوردند. آنان دیدند پس
از انقلاب بر خلاف گذشته راه رفتن زن ها و شوهرها در خیابان ها تغییر کرده و
متحول شده است.این بار زن ها دو سه قدم جلوتر از شوهرها حرکت می کنند!
نظریه پرداز اولی رو به سوی دومی کرد و پیروزمندانه گفت:
«آیا
به تو نمی گفتم که یک انقلاب خونین و شدید،ارزش ها را دگرگون کرده تحول می
آفریند و فرهنگ مردم را درست می کند.حالا ببین چه فرهنگی حاکم شده که حقوق
زنان احیا شده و زن از جنس دوم به جنس برتر ارتقا یافته است!
بنابراین هر دو نزد یکی از زن و شوهرها رفتند.اولی از شوهر پرسید:
«چگونه شده که بعد از انقلاب دیگر زن ها در پشت سر شوهران حرکت نکرده،بلکه چند قدم جلوتر هم راه می روند؟ »
شوهر لبخندزنان پاسخ داد:
«
آخر بر اثر انقلاب و جنگ های خیابانی بسیاری از معابر مین گذاری شده
است.لذا ما زن ها را جلوتر می فرستیم که اگر مینی در خیابان باشد،ما مردها
آسیبی نبینیم!!!»
در اینجا بود که نظریه پرداز قدرت مدار بدین باور رسید که هر تحولی در هر جامعه با تربیت تک تک افراد آن جامعه آغاز می شود.
فردریک مایر اندیشمند آمریکایی معاصر می گوید:
سه عامل بزرگ می تواند در تغییر رفتار مردم یک جامعه اثرگذار باشد:
۱ - انقلاب ۲ - جنگ ۳ - تربیت
اکنون
با توجه به نقاط مثبت و منفی جنگ و انقلاب و آثار ویرانگر و درازپای این
دو به این نتیجه می رسیم که هیچ عاملی پایدارتر و ماندگارتر از تربیت یعنی کار فرهنگی نیست.
