سخن مطهر

ارزش و اهمیت خردورزی و رشد عقلانی(3) 

#شفیعی_مطهر

ویژگی های انسان خردمدار

 راه تعمیق فعالیت های هر شهروند ، ژرف نگری و خردورزی است . روایات بی شماری ویژگی ها و صفات خردمندان و ژرف نگران را تبیین و تشریح می کند . 

تعدادی از این ویژگی ها و نشانه ها عبارت است از :

1 – زبان خردمند پشت قلب و قوه ادراک اوست و دل احمق پشت زبان اوست .

« لِسانُ العاقِلِ وَراء قَلبِهِ وَ قَلبُ الاَحمَقِ وَراءِ لِسانِه » ( نهج البلاغه)

2 – خردمند کسی است که زبان خود را از غیبت نگاه دارد .

« اَلعاقِلُ مَن صانَ لِسانِهِ مِنَ الغَیبه» ( امام موسی کاظم علیه السلام)

3 – خردمدار دروغ نمی گوید ، اگرچه دلخواه او باشد .

« اِنَّ العاقِلَ لایکذب وَ اِن کانَ فیهِ هَواه » ( اصول کافی ، ج2)

4 – عاقل کسی است که ریشه هوای نفس را به نیروی عقل و خرد از دل برکند .
« اَلعاقِلُ مَن قَمَعَ هَواهُ بِعَقلِهِ » ( غررالحکم ، ج2 ، ص 162)

5 – خردورز کسی است که در هنگام خشم و خوشی و ترس ، مالک نفس خود باشد .

« اَلعاقِلُ مَن یَملِکُ نَفسَه اِذا غَضَبَ وَ اذا رَغب وَ اِذا رَهَب » ( غررالحکم)

  6 – خردگرا کسی است از تجربه های خود و دیگران پند می آموزد و نادان کسی است که مطالب گوناگون فریبش می دهند .

« اَلعاقِلُ مَن وَعَظته التَّجارِب وَ الجاهِلُ مَن خَدَمَتهُ المَطالِب »

7 – تجربیات  تمام ناشدنی است و شخص خردمند همواره از راه تجربه در صدد افزایش عقل خویش می باشد .

« اَلتَّجارب لا تنقضی وَ العاقِلُ مِنهُ زیادَه » ( غررالحکم ، ج 1 ، ص 397)

8 – خردمحور نفس خود را فروتن می دارد و بزرگ می گردد و نادان خود را بزرگ می شمارد و به همین سبب خوار و زبون می شود .

« اَلعاقِلُ یَصنَعُ نَفسَه فَیَرتَفِع وَالجاهِلُ یَرفَعُ نَفسَه فَیصنع » 

 ( غررالحکم ، ج1 ، ص 178) 

 9 – عاقل کسی است که از آلوده شدن به گناهان خودداری می کند و از عیب ها پرهیز می نماید .

« اَلعاقلُ مَن تورع عن الذُّنوب و تنزّه من العیوب » (امام علی علیه السلام )

10 – عقل گرا کسی است که بر هوا و هوس خود چیره شود و آخرت خود را به دنیا نفروشد . 

11 – فقط خردمندان ، بندگان پرستشگر خدا هستند .

« اِنَّ العاقل بِطاعه الله العقلاء » (پیامبر اکرم «ص»)

12 – عاقل ترین مردم کسی است که در برابر حق فروتنی کند .

« در برابر حق فروتنی کن ، تا عاقل ترین مردمان باشی .» 

( امام موسی کاظم علیه السلام)

13 – بالاترین مرتبه خردمندی آن است که انسان نفس خود را بشناسد .

( امام رضا علیه السلام)

14 – هر کس اهل اندیشه و تفکر باشد ، برای او هر چیزی عبرت است .

« مَن کانَت لَهُ فِکرَه فَلَهُ فی کُلِّ شَیء عِبرَه» .  

 مقدمتان گلباران در گاه گویه های مطهر   telegram.me/amotahar