سخن مطهر

مدیریت شایعه (5)

 انواع شایعه

شایعه شب پره ای کور است که تنها در شب های دیجور و گذرگاه های بی نور راه می سپرد و به ناآگاهان پیام های پر ابهام می سپارد. 

شایعه نورستیز است و آگاهی گریز؛ از روشنایی می گریزد و با روشنگری می ستیزد. مرگ او در ریزش آبشاران نور است و تابش هور. 

سموم شایعه ریشه های روشنایی را می خشکاند و اندیشه های اهورایی را می میراند. 

در مقال پیشین درباره مقوله تعاریف و زمینه های رشد و رویش شایعه با شما سخن گفتیم. در این سخنگاه دنباله گفتمان شایعه را پی می گیریم. 

انواع شایعه را از جهت نوع ظهور و بروز اجتماعی

از دیدگاه های مختلف می توان شایعه را تقسیم بندی کرد. بایسا جامعه شناس روسی، شایعه را از جهت نوع ظهور و بروز اجتماعی آن به انواع ذیل، تقسیم بندی می کند:

1 . شایعات خزنده: مانند شایعاتی که آرامْ صورت می گیرد. این شایعات، به صورت درگوشی و پنهانی منتقل می شوند.

2 . شایعات شناور (غوّاص): این نوع شایعات، در صورتی که شرایط، مساعد باشند، ظاهر می شوند و در غیر این صورت، مخفی می مانند تا در موقعیتی خاص و مناسب، ظاهر شوند، مانند شایعات مربوط به محیط زیست.

3 . شایعات تند و سریع: این گونه شایعات در مقطع زمانی کوتاه، گروه وسیعی را در بر می گیرند و با واکنش سریع مردم رو به رو می شوند، مانند شایعاتی در مورد قیمت برخی از کالاهای اساسی (گران شدن قیمت مرغ و...).

4 . شایعات شیطانی: این قبیل شایعات در زمان اضطراب و نگرانی مردم، شایع می شوند و چون مردم در حالت ترس و وحشت به سر می برند، آماده پذیرش خبر کذب هستند. این نوع شایعات در زمان های بحران (همانند جنگ و قحطی) به صورت حادّ، منتشر می شوند.

5 . شایعات وحشت: این گونه شایعات به منظور ایجاد رُعب و وحشت، شایع می شوند و هدف آن ها ایجاد فضای ترس و وحشت و ناامیدی در میان اقشار جامعه است. این دسته از شایعات نیز در زمان جنگ، رواج بیشتری می یابند.

 (روان شناسی اجتماعی، هدایت اللّه ستوده، تهران: آوای نور، 1374، ص 21 ) 

ادامه دارد...