سخن مطهر

نقش تحزب در جذب مشارکت عمومی/17

 #شفیعی_مطهر

مشارکت مردم؛ حق یا تکلیف؟!/2

وقتی یک شهروند احساس کند که در جامعة خود غیر از «تکلیف»،«حق» هم دارد و «مشارکت» یکی از «حقوق» مسلم اوست و نه از «تکالیف» او، در چنین موقعیتی او می کوشد هم از حقوق خود بهره گیرد و هم بار تکالیف و مسئولیت های خود را داوطلبانه بر دوش گیرد. یک شهروند محترم که احساس کند حقوق انسانی او مورد احترام حکومت قرار می گیرد، طبیعتاً پذیرای مشارکت در همه عرصه های جامعه می شود. او به پدیده مشارکت به عنوان یکی از حقوق خود می نگرد، نه یکی از تکالیف خود؛ چون بهره مندی از حقوق، شیرین است و تحمّل تکالیف، سنگین.

نهادینه کردن فرهنگ مشارکت را از مدرسه آغاز کنیم

 
«تاکنون مسئولیت در عرصةآموزش و پرورش برعهدة نسل گذشته بوده است؛ یعنی محور کار، مدیران، مربیان و اولیاء بوده اند. از این پس می خواهیم نسل نوپا و دانش آموز را در عرصة آموزش و پرورش مشارکت بدهیم. به همین دلیل شوراهای دانش آموزان، تشکّل های دانش آموزی و به خصوص پارلمان دانش آموزی برای ما مهم است و همین جا توصیه می کنم که آموزش و پرورش از نظر مشورتی و اندیشه و طرح های دانش آموزان عزیز در پیشبرد امور آموزشی و پرورشی و جامعه مدد بگیرد.»

این عبارات بخشی از توصیه های آقای سید محمد خاتمی رئیس جمهور پیشینمان است که در سخنرانی مراسم بازگشایی مدارس در نخستین روز مهر مطرح کردند. بی شک این دغدغه مهم و مشترک جناب آقای خاتمی، و همة صاحب نظران، فرهنگیان و فرهیختگان است.

 اگر امروزه پدیده مشارکت در همه عرصه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و… ما به عنوان یک فرهنگ پویا و پایا نهادینه نشده است، به خاطر این است که آموزش عملی این باور از سطح مدارس ما آغاز نشده است، 

اگر امروز یک شهروند داوطلبانه مالیات و عوارض خود را نمی پردازد؛ 

اگر یک عابر خود را در حفظ نظافت و زیبا سازی معابر، بوستان ها و اماکن عمومی سهیم نمی داند؛ 

اگر یک راننده خودرو به هنگام رانندگی ، حقوق سایر رانندگان و عابران را رعایت نمی کند؛ 

و حتی اگر یک اندیشمند و سیاستمدار، عقیده و نظریة مخالف خود را برنمی تابد؛ همه به خاطر این است که این آموزه ها را در مدرسه نیاموخته اند.

 برپایه آموزه حکیمانة «اَلتَعِلَّمُ فیِ الصِّغَرِ کَالنَّقشِ فیِ الْحَجَر»(میزان العمل ، ص ۳۸) بذرهای مهارت های زندگی باید در سنین خردسالی در کشتزار بکر و بدیع کودک افشانده شود. تا در بزرگسالی به نهالی بارور و درختی پر ثمر تبدیل گردد. 

امام علی (ع) به فرزندشان امام حسن (ع) می فرماید:

 «قلب کودک مانند زمین بی گیاه است؛ هر چه بر او عرضه شود، می پذیرد. به همین جهت من پیش از این که قلب تو سخت شود و دلت مشغول گردد، به تأدیب تو اقدام کردم. »

(وسایل الشیعه، ج15، ص197)

امام صادق (ع) در این باره می فرمایند: 

«بادِروُا اَولادَکُمْ بالحدیثِ قَبلَ اَنْ یَسبِقَ اِلَیْهِمُ المُرْجِئَه»

(اصول کافی، ج ۶، ص۴۷)

فرزندانتان را با مسایل دین آشنا کنید؛ پیش از آن که عوامل گمراه کننده بر آنان چیره شوند.

 
خویی که از نخست کسی را به سرنشست         
 او را هماره تا به دم مرگ در سر است

 
سعدی نیز با دیگر صاحب نظران هماوا می شود که:

هــرکه در خردیش ادب نکنند         
  در بزرگی فلاح از او برخاست

چوب تر را چنان که خواهی پیچ        
   نشودخشک جز به آتش راست

ادامه دارد...  

@amotahar